balinalar hakkında açıklamalar

BALİNA

Dişsiz balinaların iki ailesinin üyelerine verilen ad. Balinalar memeliler arasında su yaşamına en iyi uyum sağlamış olanlardır, gövdeleri balık biçiminde, derileri çıplaktır, ön üyeleri göğüs yüzgeçlerine dönüşmüştür, gövde yatay bir yüzgeçlerine de yatay bir yüzgeçle som bulur, arka üyeler ortadan kalkmıştır.

Başın üstünde bir ya da birçok burun ya da su fışkırtma deliği bulunur. Balinalar bu deliklerden bir su buharı püskürtürler. Günümüzde balinalar iki alt takıma ayrılırlar, Dişsiz balinalar (dişleri yoktur ama. Üstçenenin kenarlarına bağlı balina çubuğu denilen uzun boynuzsu üstderi levhacıkları vardır, dişli balinalar gerçek dişleri olandır. Burada yalnızca dişsiz balinalar ele alınacak, dişli balinalar, ispermeçet balinası ve yunus balığı maddeleri incelenecektir.

Gerçek balinagillerin temel özellikleri ağızlarının kıvrık bir yarık biçiminde olması ve boğazlarında olukçuklar bulunmamasıdır. Bu ailenin en bilinen türü Bask balinasına bu adın verilmesinin nedeni, Baskların eskiden Gascogne körfezinde balina avına çıkmalarıdır. Bask balinası 16 m uzunluğunda simsiyah bir hayvandır, başında boynuzsu bir çıkıntı vardır. Günümüzde oldukça az rastlanan bu balina, Spitberg ile Asor adaları arasında yaşar. Benzer bir tür olan Eubalaena australis, güney denizlerinde görülür. 20 m uzunluğunda olan Grönland balinasının başı toplam uzunluğunun 1/3 kadardır, alt çenesinin ön bölümü beyazdır. Daha çok Kuzey Buz denizinde yaşayan bu balina ya Avrupa nın açıklarında, ender olarak Kanada kıyılarında sık sık da Kuzey Büyük Okyanus ta rastlanır. Boz balina giller ailesinde yalnızca 14 m uzunlukta küçükbaşlı boz balina yer alır. Günümüzde artık Atlas Okyanusu nda yaşamayan bu balinaya, Kuzey Büyük Okyanus ta rastlanır, kışları bir yandan Japonya ya öte yandan Kaliforniya ya ve Meksika ya göç eder.

Balina terimi aynı zamanda yaygın olarak çatalkuyruklu balinagiller ailesini oluşturan üyeler içinde kullanılır. Bunların küçük bir sırt yüzgeçi ve göğüslerinde uzunlamasına çizgiler vardır.Ağız kıvrımları düzdür.Aile yer yüzünde günümüze kadar yaşamış hayvanların en büyüğü olan mavi balinayı kapsar.Ailenin öbür üyeleri arasında boy sırasına göre Fin balinası ,Kuzey balinası ,Gagalı Fin balinası sayıla bilir.göçmen olan bu türlere Avrupa açıklarında rastlanır.Aynı ailede yer alan kambur balina 14 m uzunluğunda dır,göğüs yüzgeçlerinin uzunluğu ve başındaki boğumlarla dikkat çeker.

Balinalar,boylarının büyüklüğüne karşın,küçük deniz hayvanlarıyla beslenirler.Orta çağ dan bu yana yağ,et,jambon,jelatin,balina çubuğu gibi ürünler elde etmek için avlanmaları nedeniyle sayıları büyük ölçüde azalmıştır ,neredeyse tükenmeye yüz tutmuştur. Balinalar birçok açıdan üstünlükleri olan hayvanlardır. Deniz yaşamına yalnızca morfoloji açısından değil fizyoloji açısından da uymuşlardır. Suya daldıklarında oksijeni son derece ölçülü kullanmaya yarayan organları vardır. Dalma sırasında özellikle kandaki alyuvarların sayısında artma. iç organlarında kanlanmasında azalma görülür. Buna karşılık beyindeki dolaşımın normal kaldığı bilinir. Balinaların beyninin evrim geçirdiği de saptanmıştır.